Karadeniz, güneybatısındaki İstanbul Boğazı üzerinden Marmara, Çanakkale Boğazı ve Ege Denizi aracılığıyla Akdeniz’ e bağlanır. Tek başına 422 000 kilometre kare olan yüzölçümü, Azak Denizi ile birlikte 460 000 kilometre kareye ulaşır.

Karadeniz’ in suları İstanbul Boğazı’ nda üstten Marmara’ ya akarken, alttan da Marmara’ nın suları Karadeniz’ e akar. Yüzey suları, daha tuzlu ve ağır olan alttaki suların üstünde ince bir tabaka oluşturur. Tuzluluk oranındaki değişmeden kaynaklanan yoğunluk farkı nedeniyle yüzey suları ile derin sular birbirine karışmadan iki tabaka halinde üst üste durur. Bu durum, derindeki su kütlesine oksijen karışmasını önler.

Karadeniz’ in yüzey sularında, saat yönünün tersine bir akıntı sistemi vardır. Sular, Anadolu kıyıları boyunca doğuya doğru hareket eder. Bu dolaşım halkası, bütün kuzey ve batı kıyıları boyunca ilerleyen suların İstanbul Boğazı’ na yönelmesiyle kapanır.

Bulgaristan, Romanya, Ukrayna, Rusya, Gürcistan ve Türkiye, Karadeniz’ in kıyıdaş ülkeleridir. Türkiye ile Rusya hariç, diğer kıyıdaş ülkeler dış dünya ile yegâne irtibatlarını Karadeniz ve Türk Boğazları ( İstanbul Boğazı-  Marmara Denizi-  Çanakkale Boğazı) ile yapmaktadır. Ancak Karadeniz ve Türk Boğazları, sadece kıyıdaş ülkeleri değil, nehir ve suyolları vasıtasıyla çok geniş bir alanı etkilemektedir.

Almanya’ daki Kara Ormanlar’ dan ( Schwarzwald) doğan Tuna Irmağı (Arapça: Nehr), 2 850 km’lik bir yol kat ettikten sonra Karadeniz’ e dökülür. Ana kollarıyla birlikte Almanya, Avusturya, Slovakya, Macaristan, Hırvatistan, Bosna Hersek, Romanya, Ukrayna, Moldova, Bulgaristan ‘dan geçen Tuna Irmağı’ nın havzası yaklaşık 816 000 kilometre kare genişliğindedir. Bazı kolları arasında kanallar açılmıştır.

Draftı yani geminin tabanı ile su seviyesi arasında kalan mesafe ( Diğer bir tanımla deniz aracının su altında kalan kısmı) 2,5 metreden az olan bir gemi, Tuna Irmağı ve onun yan kolları üzerindeki su kanallarından da yararlanarak Karadeniz’ den Baltık Denizi’ ne (Kuzey Denizi) gidebilmektedir. Bir anlamda Tuna havzasında bulunan (Bulgaristan, Moldova, Ukrayna, Romanya, Sırbistan, Hırvatistan, Macaristan, Slovakya, Avusturya, Almanya ) ülkeler, Karadeniz havzası içinde değerlendirilmektedir. Avrupa’ nın merkezi, Tuna Irmağı- Karadeniz- Türk Boğazları ile Akdeniz ve Büyük Okyanus’a bağlanmaktadır.

Karadeniz’ in kuzey ve doğusuna gelince…

Rusya Federasyonu’ nun Avrupa kesiminde, tarih boyunca simgesi olan Don Irmağı, Moskova’ nın güneyinde doğduktan sonra, Azak Denizi’ ne dökülür. Irmaktan kereste, tahıl, inşaat malzemesi gibi yüklerin gemilerle taşınmasında yararlanılır.

Volga Irmağı, Moskova civarında doğduktan sonra sularını Hazar Denizi’ boşaltır. Volga Irmağı havzası Sovyet Avrupası’ nın üçte birini oluşturan alanı kaplar.  Büyük bölümü ulaşıma elverişli olan Volga, kollarıyla birlikte Rusya’ nın suyolu sistemi içinde yolcuların yarıdan fazlasını, toplam yükün de yaklaşık üçte birini taşır.

Volga Irmağı, Volga- Baltık Suyolu ile Baltık Denizi’ ne bağlanır. Ayrıca Volga Irmağı, Volga- Don Kanalı ile Don Irmağı’ na ve dolasıyla Azak Denizi’ ne ve oradan da Karadeniz’ e bağlanır. Böylece Karadeniz’ den Tuna Irmağı ile Kuzey Avrupa limanlarına kadar ulaşılırken, Volga ve Don ırmakları ve bu iki ırmak üzerindeki suyollarıyla hem kuzeyde Baltık Denizi’ ne, hem de Hazar Denizi limanlarına ( Azerbaycan, Dağıstan, İran, Türkmenistan, Kazakistan )ulaşılmakta; yük ve personel taşınabilmektedir.

Ayrıca Rus petrol ve doğalgazı da Karadeniz üzerinden dünyaya pazarlanmaktadır. Boğazlar, eşsiz bir stratejik ve jeopolitik öneme sahip Karadeniz’ in kapısı durumundadır.

Karadeniz, özellikle 1936 Montrö Boğazlar Sözleşmesin’ nden sonra bir barış ve istikrar denizi olmuştur. Montrö Boğazlar Sözleşmesi’ nin Karadeniz’ in güvenliği için sağladığı ortam ve Türkiye’ nin uyguladığı dengeli dış politika, bu güven ve istikrarın en önemli unsurudur.

Dünya denizlerini kontrol eden ABD’ nin serbestçe giremediği tek yer, Karadeniz’ dir. ABD, Montrö Boğazlar Sözleşmesi’ nin savaş gemilerine getirdiği kısıtlamalardan memnun değildir.