Depreme Karşı Karbon Elyaf

Yalova’da ilk olarak AKTOPS idari binası S.A.S Dinçer Yapı Market ve Art- Yol Mühendislik ortaklığıyla karbon elyaf kullanılarak depreme karşı güçlendirildi.

Çelikten kat kat dayanıklı ve hafif olmasıyla 21. Yüzyılda demir ve çeliğin yerini alması beklenen karbon elyaf, bina güçlendirilmelerinde de kullanılıyor. Aynı zamanda binaların deprem güvenliğini arttıran karbon elyaf, Yalova’da ilk olarak S.A.S Dinçer Yapı Market ve Art- Yol Mühendislik firması tarafından uygulandı. İlk olarak Aktops İdari binasına uygulanan system sayesinde binalar depreme karşı daha dayanıklı olacak.

S.A.S Dinçer Yapı Market Genel Müdürü Savaş Dinçer, firma olarak Yalova’da ilk uygulamayı AKTOPS idari binasında yaptıklarını ifade ederek “Karbon elyaf ile güçlendirme konusunda ülkemizin önde gelen uygulama firmalarından ART-YOL Mühendislik ile bölgemizde daha iyi hizmet verebilmek için projelerde birlikte çalışmaya başladık. Firmamız üniversitelerimizle işbirliği yaparak bu uygulamalara ait projelendirme hizmetlerinde de bölgemize hizmet vermeye başlamıştır” diye konuştu.

Lifli polimerlerin geçtiğimiz yüzyılın ortalarında özellikle uzay ve havacılık endüstrisindeki atılıma paralel olarak metal alaşımlarına alternatif olması için sınırlı bir şekilde kullanılmaya başlandığını hatırlatan Dinçer, “1mm’lik karbon lifli polimer çelikten 5 kat daha hafif ve 8 kat daha sağlam olup çekme dayanımının çok yüksek olması dolayısıyla uçak kanatlarında kalkan olarak kullanılmaktadır. Kompozit malzeme teknolojilerinde son yıllarda yaşanan gelişmeler bu malzemelerin yapı sektöründe de kullanımına olanak vermiştir” dedi.

Dinçer, sözlerini şöyle sürdürdü: “Ülkemizde, 1999 yılında Orta Doğu Teknik Üniversitesi önderliğinde NATO destekli bir proje ile başlayan Lifli Polimerlerle Betonarme Yapıların Güçlendirilmesi araştırmaları yeterli olgunluğa ulaşmıştır. Deprem riski altında bulunan diğer gelişmiş ülkelerde 1990’lı yılların başından beri konuya ilişkin edinilmiş bilgi ve tecrübe üzerine inşa ederek ülkemiz yapı stoğu özelliklerini de içine alan araştırmalar neticesinde tasarım, uygulama ve kalite kontrol kuralları geliştirilmiştir. Yönetmelik kurallarına uymayan eski yapıların onarım ve güçlendirme ihtiyaçlarının ortaya çıkması nedeniyle bu malzemelerin yapı sektöründe de kullanım ihtiyacı doğmuştur. İnşaat alanında dünyadaki son gelişmeleri takip ederek uygulamalarını da yapan firmalar, depreme karşı güçlendirme konusunda NATO tarafından desteklenen bir projede, Antakya’da 8 katlı bir binayı, çeliğe göre çok daha güçlü olan 0.1 mm karbon lifli polimerlerin evlerin duvarlarına çaprazlama olarak monte edilmesi suretiyle 3 ayda güçlendirmiştir. Bu işlem sırasında apartman sakinleri, evlerini boşaltmamış gündelik yaşamlarına devam etmişlerdir”

Sistemin binanın tüm duvarlarına uygulanabildiğinin altını çizen Dinçer, bu sistemle amacın taşıyıcı olmayan tuğla duvarların taşıyıcı sistemle beraber çalışmasını sağlayarak binanın deprem güvenliğini artırmak olduğunu kaydetti.

Aynı zamanda sistemin çok hafif olması nedeniyle binaya uygulama sonrasında ilave bir yük getirmediğini kaydeden Savaş Dinçer, “Duvarlar mimari bir elemandır ama deprem sırasında ileri geri hareket ile ezilmekte, patlayarak çökmekte veya devrilmektedir. Çekme dayanımı çok güçlü olan karbon fiber elemanlar, tuğla duvar üzerine çapraz olarak yerleştirilmesi suretiyle duvarın devrilmesi engellemektedir. Karbon fiber yapıştırılan duvarlar, bir gergi gibi çalışarak deprem sırasında binada oluşacak yer değiştirmeleri kısıtlamaktadır. Duvarların çökmesini engelleyen bu sistem bir kutu gibi davranmakta, duvar deprem anında istediği gibi hareket edememektedir. Böylece binaların deprem güvenlikleri artırılarak depreme karşı taşıdıkları risk düşürülebilmektedir. Kumaş şeklinde ve makas ile bile kesilebilen çok ince bu malzeme uygulama sonrasında da levha gibi sertleşmektedir” dedi.

Dinçer, depremde hayatını kaybeden tüm vatandaşları saygıyla andıklarını, bir daha böyle felaket yaşanmamasını dilediklerini de sözlerine ekledi.